Η ψυχοθεραπεία με τους εφήβους αποτελεί μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα διαδικασία εξαιτίας της ιδιαιτερότητας που χαρακτηρίζει το συγκεκριμένο αναπτυξιακό στάδιο.
Η εφηβεία σαν στάδιο ανάπτυξης αποτελεί το πέρασμα από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή και σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η περίοδος της εφηβείας είναι από τα 11 ως τα 19 έτη.
Τα εφηβάκια βρίσκονται κάπου ανάμεσα στην ανωριμότητα της παιδικής ηλικίας και στην αναμενόμενη ωριμότητα της ενήλικης ζωής. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας των βιολογικών αλλαγών που συμβαίνουν σε αυτήν την ηλικία στην περιοχή του εγκεφάλου. Συγκεκριμένα, ο προμετωπιαίος φλοιός που είναι η περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για την κριτική μας σκέψη αναπτύσσεται και εξελίσσεται στη διάρκεια της εφηβείας και ωριμάζει πλήρως στην πρώτη ενήλικη ζωή. Συγχρόνως, η περιοχή του εγκεφάλου που ενεργοποιείται όταν βιώνουμε ένα συναίσθημα είναι η αμυγδαλή και το σύστημα αυτό βρίσκεται σε πλήρη δράση την περίοδο της εφηβείας. Για τους λόγους αυτούς, υπάρχει σαφώς μία έλλειψη ισορροπίας μεταξύ του προμετωπιαίου φλοιού (που ακόμη αναπτύσσεται) και του συστήματος των αμυγδαλών που λειτουργούν πλήρως στην εφηβεία.
Έτσι, θα λέγαμε ότι υπερτερεί και πρωταγωνιστεί το συναίσθημα και η συγκίνηση, εις βάρος της κριτικής σκέψης και των λογικών αποφάσεων, παρά το ότι οι έφηβοι είναι γνώστες του κινδύνου.
Με απλά λόγια τα εφηβάκια μας συχνά πρώτα κάνουν κάτι και μετά το σκέφτονται!
Πολλαπλές είναι οι αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα κατά την εφηβεία και αποτελούν την ήβη. Παρατηρούνται εκκρίσεις των ενδοκρινών αδένων, ιδιαίτερα εκείνων που επιδρούν στη σεξουαλική λειτουργία. Στην ήβη παρατηρείται απότομη αύξηση στην έκκριση της αντίστοιχης με το φύλο του ατόμου ορμόνης - ανδρογόνα για τα αγόρια και οιστρογόνα για τα κορίτσια, με αποτέλεσμα να «ξυπνά» η σεξουαλικότητα και οι ανάγκες που σχετίζονται με αυτήν. Η ήβη δεν ξεκινά σε όλα τα παιδιά στην ίδια ηλικία και δεν εξελίσσεται στον ίδιο ρυθμό οπότε φαίνεται να ανακουφίζονται πάρα πολύ όταν ενημερώνονται αναλυτικά για όλες αυτές τις φυσιολογικές αλλαγές που βιώνουν αλλά δεν μπορούν να εξηγήσουν.
Στη διάρκεια της εφηβείας αλλάζουν έντονα οι συναισθηματικές ανάγκες:
Οι έφηβοι επαναστατούν, απορρίπτουν και απομακρύνονται και είναι εύκολο για ένα γονιό να νιώσει ότι ο ίδιος κάνει κάτι λάθος και ότι είναι ανεπαρκής σαν γονιός και ότι το παιδί του είναι απαίσιο. Αλλά η πραγματικότητα είναι ότι η αναπτυξιακή αυτή περίοδος είναι απαραίτητο να έχει τέτοιες αντιδράσεις και συμπεριφορές, καθώς μόνο έτσι οι έφηβοι καταφέρνουν να διαφοροποιούνται από τους γονείς τους, ώστε να ξεκινήσουν να διαμορφώνουν τη δική τους ταυτότητα και να δημιουργήσουν και να ακολουθήσουν το δικό τους μονοπάτι που οδηγεί προς την ενήλικη ζωή.
Ποιοι είναι οι λόγοι που μπορεί να αναζητήσει ένας γονιός ή φροντιστής ψυχοθεραπεία για το εφηβάκι
Ένας ψυχολόγος καταρτισμένος ως προς αυτό το αναπτυξιακό στάδιο θα μπορούσε να υποστηρίξει τόσο τον ίδιο τον έφηβο όσο και την οικογένεια του, ώστε να βιώσουν τη μετάβαση αυτή από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή όσο πιο ομαλά γίνεται.
Συνήθεις λόγοι που οδηγούν τους εφήβους στην ψυχοθεραπεία είναι οι εξής:
Η Γνωσιακή Συμπεριφορική προσέγγιση μπορεί να είναι πολύ βοηθητική και υποστηρικτική την περίοδο αυτή, καθώς βοηθάμε το εφηβάκι να ανακαλύψει τον εαυτό του αναγνωρίζοντας τα μοτίβα λειτουργίας του, δηλαδή τις σκέψεις , τα συναισθήματα και τους τρόπους που έχει μάθει να αντιδρά σε αυτά και τον εκπαιδεύουμε με νέα εργαλεία και στρατηγικές, ώστε να ζήσει το στάδιο αυτό με μεγαλύτερή επίγνωση, ανακαλύπτοντας τον εαυτό του και πατώντας με μεγαλύτερη ασφάλεια στα πόδια του.
Για τους εφήβους, η Γνωσιακή Συμπεριφορική Προσέγγιση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία ποικίλων δυσκολιών που σχετίζονται με την ψυχική υγεία όπως:
Τα εφηβάκια μας έχουν πάρα πολύ μεγάλη ανάγκη να γνωρίζουν ότι υπάρχει μία σχέση εμπιστοσύνης με τον ψυχοθεραπευτή στην οποία θα μπορούν να εκφράσουν όσα δεν μπορούν να εκφράσουν στον γονιό ή στους φίλους. Οπότε είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί αυτή η σχέση ενημερώνοντας εξαρχής το γονιό για το πλαίσιο της ψυχοθεραπείας όπου αν θα μπορούσαμε να το περιγράψουμε αυτό που φαίνεται να υποστηρίζει τα εφηβάκια μας είναι να είναι οι «πρωταγωνιστές» στην ψυχοθεραπεία και οι γονείς τους οι «συνοδοιπόροι» αυτής της μεταβατικής περιόδου. Απαραίτητο είναι τα εφηβάκια μας να επιθυμούν να ξεκινήσουν ψυχοθεραπεία και να νιώθουν άνεση και ασφάλεια με τον ψυχοθεραπευτή.
Διάρκεια και συχνότητα ψυχοθεραπείας για τα εφηβάκια
